KENTLEŞME-KENTLİLEŞME

2010 yılı verilerine göre nüfusumuzun yüzde sekseni büyük kent ve kasaba

merkezlerinde yaşıyormuş.Demek ki kentleşme bayağı ileride Türkiye’de.Tabi bunun sonu nereye varır tahmin etmek güç değil. Kırsal kesimden kentlere göçün bu kadar çok olduğu ülkede tabi samanı da dışarı- dan ithal etmek zorunda kalırsın.Hani bir zamanlar tarımsal ölçekte kendi kendine yeten yedi ülkeden bir tanesiydik ya.Şimdi öyle mi? 1950’li yıllardan itibaren köyden kente göç arttı.

Bir taraftan sanayi için ucuz iş gücü oluşturuyordu göçen insanlar.Zaten bir bölümü de Almanya’ya gitti o insanların. Kentlerin etrafını gecekondular sardı.Bir ‘’varoş kültürü-müziği’’sardı ülkenin dört bir yanını.Kentleşiyorduk sözde ama bir türlü kentlileşemiyorduk.

Ülkemizde siyasi iktidarların tamamı kentler üzerinden rant yaratma politikası güderler.1983 yılından itibaren gecekondu afları ile başlayan bu süreç günümüzde ‘’kentsel dönüşüm’’adı altında devam ediyor. Ne bir planlama var ne de bir sistem. Gelişmiş ülke diye tanımlanan ülkelerde her kentin asgari geçim endeksleri vardır.Öyle herkes kafasına göre bir yerden bir yere göç edemiyor.Bizde öyle mi ya?’’Ekmeğimin peşindeyim’’diyen bulunduğu yerde geçinemezken geçim şartları çok daha pahalı olan kentlere göç ediyor. Ya bir akrabasının yanına,ya da kaçak bir binaya yerleşiyor.Istanbul’a artık kent diyebilir miyiz?Şişmekten patlamaya hazır bir balon gibi oldu kentler.Boğaz’ın üstünü köprü ile doldurdular ve yine ulaşım sorunu çözülemiyor.

İstedikleri yere gökdelenler diken bir zihniyet.E tabi ekonomiyi AVM ve inşaattan başka bir şey olarak görmezsek olacağı budur. Büyük kentlerimizde lüks villalarla gecekondular yan yana olmaya başladı.

Bir kent kültürü arayın ki bulasınız. Ülkemiz etnik ve mezhepsel sorunlar yaşayan bir ülke.Ve bu sorunların apaçık görüldüğü yerler konumunda kentlerimiz. Kentleri çevreleyen bir zamanların gecekondu mahallelerinde neler olup bittiğinin farkında bile olmadık.Kentlileşemeyen kesime tarikatlar egemen odu.Kentler pimi çekilmiş el bombaları gibi. Kentsel rant anlayışı İzmir’e de yavaş yavaş gelmeye başladı. Istanbul ve Ankara’nın yaşadığı sorunları yaşayacağız gibi görünüyor. Ve kentler kaldıramayacakları nüfus artışının altında eziliyor,kimliklerini kaybediyor. Kente gelenler kentleşiyor ama kentlileşmiyorlar.

Oysaki ‘’demokrasi’’demek en başta kent ve ‘’kentli’’olmaktan geçiyor. Ama ne demokrasi ne de ‘’kentli olmak’’gibi bir derdimiz var. Böyle olunca da kentler birere ucubeye dönüşüyor. Ucube mekanlarda yaşayanlar bir demokrasi inşa edebilirler mi? Güzel kentlerde yaşayan,kentlileşenler demokrasi inşa edebilirler.

Kentlileşme ve demokratikleşme sorunlarımız bir süre daha devam edecek gibi görünüyor ne yazık ki.